ادرنه
اَدِرنِه (Adrianpole)
(نام قدیمی: آدریانوپول) شهر و ولایتی در بخش اروپایی ترکیه، واقع در شمال غربی کشور مزبور، در حوضۀ رود مریت (مِریچ)[۱]. ۱۸۰هزار نفر جمعیت دارد (۲۰۲۲). از لحاظ جغرافیایی جزو شبه‌جزیرۀ بالکان است. ارتفاع آن از سطح دریا ۴۱ متر و بلندترین نقطه‌اش، قلّۀ کوه کورو، ۷۲۵ متر ارتفاع دارد. منابع اقتصادی آن کشاورزی و دامداری است. داریوش اول هخامنشی در حدود ۵۱۳پ‌م این شهر را تصرف کرد. افزون بر ایرانیان، مقدونیان؛ گالات‌ها؛ رومیان؛ هون‌ها؛ گوت‌ها؛ بلغارها؛ اسلاوها؛ و صلیبیون نیز بر آنجا حکم رانده‌اند. در ۱۲۵م، هادریانوس، امپراتور روم، آن را بازسازی کرد. نام لاتینی شهر، آدریانوپولیس یا هادریانوپولیس، برگرفته از نام اوست. ادرنه در ۷۶۳ق به تسخیر ترکان عثمانی درآمد، و مراد اول، سلطان عثمانی، این شهر را پایتخت خود کرد. شورش سپاهیان ینی‌چری (۱۱۱۵ق) به واقعۀ ادرنه معروف است. در ۱۲۴۵ق/۱۸۲۹م در جنگ روس و عثمانی، روس‌ها ادرنه را تصرف کردند، اما با امضای «پیمان ادرنه» آنجا را تخلیه کردند. در جنگ جهانی اول یونانی‌ها این شهر را تصرف کردند و در ۱۹۲۲ جمهوری ترکیه آن را بازپس گرفت. بقایای یک دژ رومی، مسجد عتیق (اسکی جامع)، مجموعۀ مسجد، مدرسه، بیمارستان، بنا و آب‌انبار بایزید دوم، و مسجد معروف سلیمیه، ساختۀ معمار سنان[۲]، از بناهای تاریخی این دیار است. جلال‌الدین محمد مولوی چندی در این شهر زیسته بود. از ادرنه چندین ادیب و شاعر و مورّخ پارسی‌گوی و پارسی‌دان، چون نظمی، نشاطی، و خواجه سلیمان نشأت برخاسته‌اند.