آلمانی
آلمانی (Almani)
(یا: توچاهی) از گویش‌های گیلکی که در توچاه یا آلمان، یکی از روستاهای دهستان جیرهندۀ لشت‌نشای گیلان رواج دارد. گویش آلمانی به آستانه‌ای و تا اندازه‌ای به رشتی نزدیک است.
در آلمان واکه‌ها عبارت‌اند از: a کشیده و واکه‌های مرکب /ow/، /ay/. صامت‌ها همانند صامت‌های فارسی است. نشان جمع در توچاهی (آلمانی)، -on است، zanon «زن‌ها»؛ ترتیب صفت و موصوف و مضاف و مضاف‌الیه شبیه فارسی است و به نظر می‌رسد تحت تأثیر فارسی بوده است. تبدیل /e-/ آغازین به /i-/ حذف صامت /-h-/ میانی و جایگزین کردن آن با مصوت در: na:r «ناهار»، «شهر»؛ تبدیل /e/ به /i/ حذف -z پایانی در diru «دیروز»؛ تبدیل /r/ به /l/ در balk؛ تبدیل /g/ به k در takar «تگرگ» از ویژگی‌های این گویش اشت. شناسه‌های فعلی برای ماضی ساده که به ستاک ماضی با پیشوند فعلی می‌چسبد عبارت‌اند از: -am، -i، -e، -im، -in، برخی از واژه‌های آلمانی: abji «زن‌بابا»، mard «شوهر»، piyer «پدر»، buz «بُز»، de «دیگر»، hasa «اکنون/حال»، «بچه/جغله» moj «موج»، hima «هیزم»، xuna «خانه».