زاهدی، فضل الله (همدان ۱۲۷۲ـ ژنو ۱۳۴۲ش)
زاهِدی، فضل‌الله (همدان ۱۲۷۲ـ ژنو ۱۳۴۲ش)
| فضل الله زاهدی | |
|---|---|
| زادروز |
همدان ۱۲۷۲ش |
| درگذشت | ژنو ۱۳۴۲ش |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | نظامی و دولتمرد |
| گروه مقاله | تاریخ ایران |
سیاسـتمدار و نظامی دورۀ پهلوی. در جوانی وارد ارتش شد و در ۱۲۹۳ش با درجۀ ستوان سومی در تیپ همدان مشغول به‌کار گردید. رشادت‌های او در جنگ با جنگلیان، سبب توجه رضاخان به او شد و در ۱۳۰۰ش درجۀ سرتیپی گرفت. در ۱۳۰۱ش در سرکوبی سمیتقو شرکت کرد. در ۱۳۰۳ش همراهِ رضاخان سردار سپه به جنگ با شیخ خزعل رفت و پس از دستگیری او، به فرماندهی تیپ مستقل شمال برگزیده شد. سپس ریاست کل امنیه (ژاندارمری) مملکتی را یافت و از آن‌جا به نظمیه (شهربانی) منتقل شد و به ریاست آن رسید، اما مورد غضب شاه واقع و زندانی شد. پس از آزادی رئیس ژاندارمری کل کشور و سپس فرماندۀ لشکر اصفهان شد و به مقام سرلشکری رسید. در ۱۳۲۲ش به جرم ارتباط با آلمان‌ها بازداشت شد و انگلیسی‌ها وی را به فلسطین تبعید کردند و بعد از دو سال، به ایران بازگشت و فرماندۀ سپاه جنوب شد. در آبان ماه ۱۳۲۸ش، در دولت ساعد، به ریاست شهربانی و سپس در فروردین ۱۳۳۰ش در کابینۀ حسین علاء به وزارت کشور دست یافت. در دورۀ اول مجلس سنا عضویت داشت. در ۱۳۳۱ش، به جرم شرکت در قتل سرتیپ افشار‌طوس، رئیس شهربانی دولت مصدق، تحت تعقیب قرار گرفت و برای دستگیری او جایزه تعیین شد. وی مجری کودتای امریکایی ـ انگلیسی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ش علیه دولت مصدق بود و پس از کودتا درجۀ سپهبدی گرفت و به نخست‌وزیری رسید. او روابط سیاسی با انگلستان برقرار کرد و با کنسرسیوم نفتی قراردادی منعقد کرد که زیان‌های فراوانی برای ایران دربرداشت. در فروردین ۱۳۳۴ش، شاه او را وادار به استعفا کرد و رئیس نمایندگی دائمی ایران در دفتر اروپایی سازمان ملل متحد در ژنو شد و تا پایان عمر در آن‌جا بود. پس از مرگ در امامزاده عبدالله تهران نزدیک شهر ری، دفن شد.