پرش به محتوا

اسید: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۶ بایت اضافه‌شده ،  ۱ سال پیش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۱: خط ۱:


اَسید (acid)<br /> در علم شیمی، ترکیب آزادکنندۀ یون‌های [[هیدروژن]] (<sup>+</sup>H یا پروتون)، در محیط [[حلال]] یون‌کننده (معمولاً آب). اسیدها با [[باز (شیمی)|باز]]<nowiki/>ها ترکیب می‌شوند و [[نمک|نمک‌ها]] را تولید می‌کنند. به صورت حلال نیز عمل می‌کنند. اسیدهای قوی خورنده‌<ref>corrosive</ref>اند. اسیدهای رقیق مزۀ ترش یا تندی دارند، هرچند در برخی از اسیدهای آلی، شاید به سبب مزه‌های ویژۀ دیگر، چندان محسوس نیست. قدرت هر اسید برحسب غلظت<ref>concentration</ref> یون هیدروژن اندازه‌گیری می‌شود؛ این غلظت را با مقدار<ref>value</ref> pH معین می‌کنند. همۀ اسیدها pH کمتر از هفت دارند. اسیدها را می‌شود برحسب قدرتِ بازی (تعداد اتم‌های هیدروژنِ آمادۀ ترکیب با باز) به تک‌بازی، دوبازی،‌ سه‌بازی، و برهمین قیاس؛ یا برحسب درجۀ یون‌شدن آن‌ها (تعداد اتم‌های هیدروژنِ آمادۀ تفکیک در آب) طبقه‌بندی کرد. مثلاً، در این طبقه‌بندی، [[سولفوریک، اسید|اسید سولفوریک]] رقیق در زمرۀ اسیدهای دوبازی قوی (بسیار یون‌شده) جای می‌گیرد. برخی از اسیدهای غیرآلی عبارت‌اند از بوریک، کربونیک، [[هیدروکلریک، اسید|هیدروکلریک]]، هیدروفلوئوریک، [[نیتریک، اسید|نیتریک]]، فسفریک، و [[سولفوریک، اسید|سولفوریک]]. برخی از اسیدهای آلی عبارت‌اند از [[اسید اتانوئیک|اتانوئیک]] (استیک)، [[بنزوییک، اسید|بنزوئیک]]، [[سیتریک ، اسید|سیتریک]]، متانوئیک (فرمیک)، لاکتیک، اگزالیک، و سالی‌سیلیک و همچنین ترکیبات پیچیده‌تری مانند نوکلئیک اسیدها و [[آمینو اسید|آمینواسیدها]]. اسیدهای سولفوریک، نیتریک، و هیدروکلریک را گاه اسیدهای معدنی می‌گویند. بیشتر اسیدهایی که در طبیعت یافت می‌شوند به صورت ترکیبات آلی‌اند، مانند [[اسید چرب|اسیدهای چرب]] R-COOH و اسیدهای سولفونیک R-SO<sub>۳</sub>H که درآن‌ها R یک ساختار مولکولی آلی است. همۀ اسیدها وقتی که در آب حل ‌شوند، یون هیدروژن ایجاد می‌کنند. مثلاً در اسید هیدروکلریک هرگاه گاز هیدروژنِ کلرید با آب واکنش کند، یون هیدروژن تولید می‌شود: HCl (g) + aq = H<sup>+</sup> (aq) + Cl<sup>-</sup> (aq) درواقع، واکنش اسیدها واکنش یون H<sup>+</sup> (aq) است. این واکنش‌ها به قرار زیرند:
اَسید (acid)<br /> در علم شیمی، ترکیب آزادکنندۀ یون‌های [[هیدروژن]] (<sup>+</sup>H یا پروتون)، در محیط [[حلال]] یون‌کننده (معمولاً آب). اسیدها با [[باز (شیمی)|باز]]<nowiki/>ها ترکیب می‌شوند و [[نمک|نمک‌ها]] را تولید می‌کنند. به صورت حلال نیز عمل می‌کنند. اسیدهای قوی خورنده‌<ref>corrosive</ref>اند. اسیدهای رقیق مزۀ ترش یا تندی دارند، هرچند در برخی از اسیدهای آلی، شاید به سبب مزه‌های ویژۀ دیگر، چندان محسوس نیست. قدرت هر اسید برحسب غلظت<ref>concentration</ref> یون هیدروژن اندازه‌گیری می‌شود؛ این غلظت را با مقدار<ref>value</ref> pH معین می‌کنند. همۀ اسیدها pH کمتر از هفت دارند. اسیدها را می‌شود برحسب قدرتِ بازی (تعداد اتم‌های هیدروژنِ آمادۀ ترکیب با باز) به تک‌بازی، دوبازی،‌ سه‌بازی، و برهمین قیاس؛ یا برحسب درجۀ یون‌شدن آن‌ها (تعداد اتم‌های هیدروژنِ آمادۀ تفکیک در آب) طبقه‌بندی کرد. مثلاً، در این طبقه‌بندی، [[سولفوریک، اسید|اسید سولفوریک]] رقیق در زمرۀ اسیدهای دوبازی قوی (بسیار یون‌شده) جای می‌گیرد. برخی از اسیدهای غیرآلی عبارت‌اند از بوریک، کربونیک، [[هیدروکلریک، اسید|هیدروکلریک]]، هیدروفلوئوریک، [[نیتریک، اسید|نیتریک]]، فسفریک، و [[سولفوریک، اسید|سولفوریک]]. برخی از اسیدهای آلی عبارت‌اند از [[اسید اتانوئیک|اتانوئیک]] (استیک)، [[اسید بنزوئیک|بنزوئیک]]، [[سیتریک ، اسید|سیتریک]]، [[اسید متانوئیک|متانوئیک]] (فرمیک)، لاکتیک، [[اسید اگزالیک|اگزالیک]]، و سالی‌سیلیک و همچنین ترکیبات پیچیده‌تری مانند نوکلئیک اسیدها و [[آمینو اسید|آمینواسیدها]]. اسیدهای سولفوریک، نیتریک، و هیدروکلریک را گاه اسیدهای معدنی می‌گویند. بیشتر اسیدهایی که در طبیعت یافت می‌شوند به صورت ترکیبات آلی‌اند، مانند [[اسید چرب|اسیدهای چرب]] R-COOH و اسیدهای سولفونیک R-SO<sub>۳</sub>H که درآن‌ها R یک ساختار مولکولی آلی است. همۀ اسیدها وقتی که در آب حل ‌شوند، یون هیدروژن ایجاد می‌کنند. مثلاً در اسید هیدروکلریک هرگاه گاز هیدروژنِ کلرید با آب واکنش کند، یون هیدروژن تولید می‌شود: HCl (g) + aq = H<sup>+</sup> (aq) + Cl<sup>-</sup> (aq) درواقع، واکنش اسیدها واکنش یون H<sup>+</sup> (aq) است. این واکنش‌ها به قرار زیرند:


'''با شناساگرها'''. اسیدها با شناساگرها با رنگی مشخص واکنش می‌دهند، مثلاً لیتمیوس قرمز می‌شود.
'''با شناساگرها'''. اسیدها با شناساگرها با رنگی مشخص واکنش می‌دهند، مثلاً لیتمیوس قرمز می‌شود.
۴۷٬۰۰۷

ویرایش