فرمان آرا، بهمن (اصفهان ۱۳۲۰)
بهمن فرمان‌آرا (اصفهان 3 بهمن ۱۳۲۰ش- )
| بهمن فَرمان‌آرا | |
|---|---|
| زادروز |
اصفهان 3 بهمن ۱۳۲۰ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | مدرسۀ موسیقی و هنرهای دراماتیک لندن (1336ـ1337) و ادامۀ تحصیل در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در رشتۀ سینما (1338ـ1345) |
| شغل و تخصص اصلی | کارگردان و تهیه‌کننده سینما |
| آثار | شازده احتجاب (1353)؛ سایه‌های بلند باد (1357)؛ بوی کافور، عطر یاس (1378)؛ خانه‌ای روی آب (1380) |
| گروه مقاله | سینما |
| جوایز و افتخارات | بز بال‌دار بهترین فیلم (برای فیلم شازده احتجاب) از سومین دورۀ جشنواره جهانی فیلم تهران (۱۳۵۳)؛ سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی (برای فیلم بوی کافور، عطر یاس) از هجدهمین دوره جشنواره فیلم فجر (۱۳۷۸)؛ دو سیمرغ بلورین بهترین فیلم و فیلم منتخب تماشاگران (برای فیلم خانه‌ای روی آب) از بیستمین دوره جشنواره فیلم فجر (1380) |
کارگردان و تهیه‌کنندۀ سینمای ایران. فرمان‌آرا در مدرسۀ موسیقی و هنرهای دراماتیک لندن درس خواند (۱۳۳۶ـ۱۳۳۷)، و در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در رشتۀ سینما ادامۀ تحصیل داد (۱۳۳۸ـ۱۳۴۵). پس از بازگشت از امریکا به عنوان کارشناس برنامه‌های سینمایی به استخدام تلویزیون ملی ایران درآمد.
فعالیت فیلم‌سازی را از سال 1350 با ساخت دو فیلم کوتاه و در سال بعد با ساخت کمدی سبک خانۀ قمرخانم که بازسازی سریال پربیننده‌ای به همین نام بود آغاز کرد. فیلم‌های فرمان‌آرا، حتی در زمینۀ تاریخی، به مسائل اجتماعی و مشکلات روزمره گرایش دارد. دو فیلم بعدی او براساس داستان‌های هوشنگ گلشیری (با همکاری خود او در نوشتن فیلم‌نامه) ساخته شده است: شازده احتجاب (۱۳۵۳) که در آن پیچیدگی روابط انسانی در یک زمینۀ تاریخی را نشان می‌دهد، و سایه‌های بلند باد (۱۳۵۷) که به خرافات، ترس، و هراس از ناشناخته‌های طبیعت می‌پردازد. هردو این اثر از بهترین نمونه‌های اقتباس از ادبیات فارسی در سینمای ایران شناخته می‌شوند. از سال ۱۳۵۹ به کانادا مهاجرت کرد و مدیر عامل شرکت سیرکل ونکوور شد. سپس به لس آنجلس رفت و در تولید فیلم‌های فیلمسازان بزرگی همچون: باغ وحش شیشه‌ای (پل نیومن)، مادام سوزاتسکا (جان شلزینجر)، رادیو حرف (الیور استون)، سقوط امپراتوری آمریکا (دنیس آرکند)، آخرین وسوسه مسیح (مارتین اسکورسیزی)، خانم و آقای بریج (جیمز آیوری)، تردستان (استیون فریرز)، لیولو (ژان کلودلوزان) همکاری کرد.
فرمان‌آرا در پایان دهۀ ۱۳۶۰ به ایران بازگشت و پس از دورۀ طولانی فیلم‌نامه‌نویسی که هیچ‌کدام ساخته نشد، در سال ۱۳۷۸ فیلم‌سازی را دوباره شروع کرد و نهایتا در همان سال فیلم موفق بوی کافور، عطر یاس را عرضه کرد.
وی علاوه بر این که خود به عنوان یکی از کارگردان جریان‌ساز موج نوی سینمای ایران شناخته می‌شود، در سال‌های پیش از انقلاب با تهیه‌کنندگی نخستین آثار محمدرضا اصلانی، خسرو هریتاش، بهرام بیضایی، عباس کیارستمی و داریوش مهرجویی از حامیان مهم این جریان بوده است.
برخی از جوایز و افتخارات
بز بال‌دار بهترین فیلم (برای فیلم شازده احتجاب) از سومین دورۀ جشنواره جهانی فیلم تهران (۱۳۵۳)؛ سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی (برای فیلم بوی کافور، عطر یاس) از هجدهمین دوره جشنواره فیلم فجر (۱۳۷۸)؛ دو سیمرغ بلورین بهترین فیلم و فیلم منتخب تماشاگران (برای فیلم خانه‌ای روی آب) از بیستمین دوره جشنواره فیلم فجر (1380)؛ تندیس زرین بهترین کارگردانی (برای فیلم خاک آشنا) از دوازدهمین دوره جشن خانه سینما (1387).
فهرست آثار سینمایی (کارگردانی)
- خانۀ قمرخانم (۱۳۵۱)
- شازده احتجاب (۱۳۵۳)
- سایه‌های بلند باد (۱۳۵۷)
- بوی کافور، عطر یاس (۱۳۷۸)
- خانه‌ای روی آب (۱۳۸۰)
- یک بوس کوچولو (۱۳۸۴)
- خاک آشنا (۱۳۸۶)
- دلم می‌خواد (۱۳۹۳)
- حکایت دریا (۱۳۹۵)