انگلیسی، هنر

اِنگلیسی، هُنر (English art)

آقا و خانم اندروز اثر تامس گینزبارو

نقاشی و مجسمه‌سازی انگلستان از قرن ۱۰م. سنّت تصویرگری نسخ خطی از قرون‌ پیش از قرن ۱۰م استمرار یافته بود. تک‌چهره‌سازی از اواخر قرن ۱۵م رونق گرفت (نخست به پیشگامیِ نقاشان آلمانی و فروبومان)؛ و سپس در قرن ۱۸م (توسط تامس گِینزبارو و جاشوا رینولدز) و در قرن ۲۰م (توسط دیوید هاکنی و لوتسیان فروید) تداوم یافت. منظره‌پردازی در قرن ۱۹م با آثار جان کانستبل و ترنر به‌اوج رسید. نقاشان گروه احیاگران هنر پیشا رافائلی، برداشتِ ویکتوریایی از فرهنگ قرون وسطایی را عرضه کردند. در ‎آغاز قرن ۲۰م گروه کَمدِن تاون و گروه بلومزبری به تأثیرات هنر مدرن در نقاشی و مجسمه‌سازی پاسخ مساعد دادند؛ آثار جیکوب اپستاین و هنری مور و باربارا هپورت به‌تدریج راه را به‌سوی انتزاع‌‌گرایی گشود. در دهۀ ۱۹۵۰م هنر پاپ در انگلستان آغاز شد. در نیمۀ دوم قرن ۲۰م، هنرمندان با مواد مختلط و غیرمعمول طبع‌آزمایی کردند، ازجمله لاشۀ گوسفند، اثر دامیِن هرست؛ و تختۀ شکلات، اثر هلن چادویک (۱۹۵۳ـ۱۹۹۶م).

قرون وسطا. از قرن ۱۰ تا ۱۵م همچون دیگر کشورهای اروپایی، نقاشی و مجسمه‌سازی این دورۀ انگلستان نیز بر مضامین دینی متمرکز بود، و بیشتر جنبه‌ای بین‌المللی داشت تا ویژگی ملّی. از نقاشی‌های قرون وسطایی انگلیس شمار اندکی برجا مانده‌اند. در طول قرن ۱۳م نقاشی انگلیس در سایۀ حمایت هنری سوم رونق یافت، لیکن در قرن ۱۴م به‌سبب جنگ‌ گل‌ها به انحطاط گرایید. اندک مجسمه‌هایی که از تخریب نهضت اصلاح دینی، و سپس از آفات جنگ‌های داخلی قرن ۱۷م حفظ شده‌اند، همگی قویاً وام‌دار کارهای فرانسویان بوده‌اند.

قرن‌های ۱۵، ۱۶ و ۱۷م. تورّیجانو، مجسمه‌ساز ایتالیایی، با ساختن مقبرۀ هنری هفتم در کلیسای وست‌مینستر (۱۵۱۲ـ۱۵۱۸م)، انگلستان را با شیوۀ رنسانسی آشنا ساخت. از سوی دیگر سلطنت هنری هشتم عملاً به دوران هنر کلیسایی پایان بخشید. نقاشی، به‌ویژه تک‌چهره‌سازی، با تأثیر از آثار هانس هولباین آلمانی، تداوم یافت. با این‌همه در دورۀ سلطنت ملکه الیزابت، نقاشان انگلیسی شیوۀ متمایزی را در تک‌چهره‌پردازی مینیاتوری پروراندند. نیکلاس هیلیارد و شاگردش آیزاک اولیور، از شخصیت‌های برجستۀ این جنبش بودند. هنر انگلستان در قرن ۱۷م بار دیگر از سوی نقاشان خارجی احیا گردید، به‌ویژه توسط نقاشان فلاندری ازجمله پیتر پل روبنس (که مدت کوتاهی در انگلستان به‌سر برد)، و آنتونی وان دایک که در انگلستان اقامت گزید و نقاش دربار چارلز اول شد. آراستگی شیوۀ باروک در آثار وان دایک، بر تک‌چهره‌سازی انگلستان در قرن ۱۷م تأثیر نهاد. در دورۀ مشترک‌المنافعی و پس از آن در بازگشت خاندان استوارت، نفوذ نقاشان بیگانۀ فعّال در انگلستان ادامه یافت.

قرن ۱۸. در این قرن، هنر انگلیسی با دستاوردهایش در تک‌چهره‌سازی و منظره‌پردازی، استقلال یافت. تک‌چهره‌سازی به یُمن وجود دو شخصیت برجستۀ هنری، گِینزبارو و رینولدز، دگرگون شد. هر دو هنرمند لطافت و ظرافت نوینی را به تک‌چهره‌سازی بخشیدند، و تابلوهایی را آفریدند که واجد بیانی گویا از توانگری و تشخّص افراد جامعۀ انگلیسی بودند. آکادمی سلطنتی در ۱۷۶۸م تأسیس شد، و رینولدز در مقام اولین سرپرست آن توانست اصول مقرّر در کلاسی‌سیسم مبتنی‌بر رنسانس متعالی ایتالیا را ارتقا دهد. تک‌چهره‌سازی باب روزِ قرن ۱۸م انگلستان، ناگهان با ظهور ویلیام هوگارت (۱۶۹۷ـ۱۷۶۴م) به چالش گرفته شد؛ او چهره‌ها و صحنه‌های زندگی عصر خویش را با توانمندی و صراحت عرضه می‌کرد و نخستین نقاش انگلیسی بود که شهرت جهانی یافت. منظره‌سازی در انگلیس با کارهای نقاشان بیگانه ازجمله کانالِتّو مستقر شد؛ نخستین نقاش انگلیسی که در منظره‌پردازی مهارت فوق‌العاده‌ای داشت، ریچارد ویلسون بود که چند سالی در رم هنر آموخت. در زمانی که ویلسون به‌شیوۀ ایتالیایی متأثر از کلود لورن، نقاش فرانسوی، منظره‌پردازی می‌کرد، گِینزبارو در منظره‌پردازی‌هایش به بیانی مشخص‌تر، و احساسی شاعرانه‌تر دست یافت که از نقاشان قرن ۱۷م هلند، همچون یاکوب وان رویسدال و مایندرت هوبما تأثیر داشت. جورج مورلند، موفق‌ترین منظره‌پرداز پیروِ ویلسون شناخته شده است. ویلیام بلیک، شاعر و باسمه‌ساز انگلیسی، شخصیّتی منحصربه‌فرد بود، که شیوۀ کاملاً فردی خویش را برای بیان عالم اساطیری پیچیده و شخصی‌اش پروراند. نقاشی‌های رؤیایی‌اش از نخستین تجلیّات پرتوان رمانتیسم، بر ساموئل پالمر تأثیر نهاد. پالمر لحنی مؤکّد از ادراک عارفانه را با منظره‌پردازی‌هایش درآمیخت. تصوّراتِ کابوس‌وار هنری فیوزلی، لحن محزونِ شیوۀ رمانتیسم را بازمی‌تابند. در نیمۀ دوم قرن ۱۸م، کاریکاتورسازی رونق گرفت و پدیدآورندگان پیشتاز آن، ازجمله جیمز گیلری، تامس رولندسون و هوگارت، طنزی گزنده و خشن را در آثارشان به‌کار گرفتند. در اواخر قرن ۱۸م جان فَلکسمَن، نمایندۀ اصلی مجسمه‌سازی نئوکلاسی‌سیسم بود.

قرن ۱۹. کانستبل و ترنر ژرفا و گسترۀ نوینی به منظره‌پردازی بخشیدند، تا آن‌جا که منظره‌پردازی پرطرفدارترین و مهم‌ترین گونۀ نقاشی انگلیسی شد. جنبش احیاگران هنر پیشارافائلی که در دهۀ ۱۸۴۰م پا گرفت تا پایان آن قرن بر هنر انگلستان مسلّط ماند. اعضای این جنبش عبارت بودند از هولمن هانت، دانته گابریل روسّتی، و جان اِوِرت میلی که کار خود را بر اجرای رنگین و پرتفصیل مضامین دینی، ادبی، و صحنه‌های زندگی روزمره متمرکز ساختند. شیوۀ پیشارافائلی که نخست مورد تمسخر قرار گرفت؛ چندی نگذشت که مقلّدان بسیاری یافت. در اواخر قرن ۱۹م، جنبش هنرها و صنایع دستی به سرپرستیِ ویلیام ماریس شکل گرفت، که جنبشی بود برای احیای صنایع دستی و طراحی زیبا. رونق مجدّدِ مصوّرسازی کتاب که در اوایل همان قرن به‌وسیلۀ تامس استادارد آغاز گردیده بود، با تأثیر از گروه احیاگران هنر پیشارافائلی و نهضت هنرها و صنایع دستی به‌اوج شکوفایی خود رسید. در اواخر قرن ۱۹م، هنر انگلستان از هنر نقاشان فرانسوی، به‌ویژه اِدگار دگا و امپرسیونیست‌ها، تأثیر گرفت. جیمز مک‌نیل ویسلر، هنرمند برجستۀ زادۀ امریکا، دغدغۀ داستان‌سرایی و نقاشی توصیفیِ خاص هنر ویکتوریایی را وانهاد، تا به ویژگی‌های زیباشناسانۀ فرم، رنگ، و رنگ‌سایه بپردازد. امپرسیونیست‌های انگلیسی، در ۱۸۸۶م باشگاه هنر انگلیسی نو را تأسیس کردند. نفوذ هنری فرانسه که با قوت تمام تا قرن ۲۰م در انگلستان ادامه یافت، به‌خوبی در آثار نقاشانی همچون ویلسون اِستیر، جان سینگر سارجنت (هنرمند امریکایی دیگری که در انگلستان فعّال بود)، والتر سیکرت و اوگوستوس جان مشهود است.

قرن ۲۰. در ۱۹۱۰م راجر فرای، منتقد انگلیسی، نمایشگاهی برگزار کرد، و هنرمندان انگلیسی را با پُست امپرسیونیسم و فوویسم آشنا ساخت. گروه نقاشان کَمدِن تاون در ۱۹۱۱م پا گرفت تا به تشویق نقاشانی همّت گمارَد، که ادراکی نو از فرم و رنگ را در نقاشی از صحنه‌های روزمرۀ زندگیِ لندن به‌کار می‌گرفتند. والتر سیکرت، چارلز جینر و هارولد گیلمَن، شخصیت‌های پیشگام این گروه بودند. نقاشان گروه بلومزبری، همچون دانکن گرانت، دورا کرینگتون، و ونسا بل، در پیش‌برد همان اهداف گام‌‌های بلندتری برداشتند. درست پیش از آغاز جنگ جهانی اول، نهضتی اختصاصاً انگلیسی توسط ویندم لِویس پا گرفت، که ورتی‌سیسم نام‌گذاری شد. لوویس از معدود هنرمندانی بود که مستقیماً از کوبیسم و فتوریسم تأثیر پذیرفت. نقاشی‌های دیوید بامبرگ و مجسمه‌های هنری گودیه بژسکا و جیکُب اپستاین، از دستاوردهای جنبش ورتی‌سیسم بودند. در فاصلۀ دو جنگ جهانی هنرمندان انگلستان با شتاب، طیف گسترده‌ای از سبک‌ها و داعیه‌های هنری را عرضه کردند. مَتیو اسمیت به‌شیوۀ فوویستی کار می‌کرد؛ کریستوفر وود (۱۹۰۱ـ۱۹۳۰م)، سیسل کالینز (۱۹۰۸ـ۱۹۸۹م)، و لارنس استیون لوری نوعی معصومیت کودکانه را در آثار خود پروراندند؛ استنلی اسپنسر با بهره‌گیری از نوعی واقع‌گرایی بسیار پرتفصیل درپی دستیابی به ادراکی ژرف از زندگی روزمره بود؛ بن نیکلسون انتزاع ناب را در پیش گرفت؛ پل نَش، سری ریچاردز (۱۹۰۳ـ۱۹۷۹م)، و گراهام سادرلند به سوررئالیسم گراییدند. سوررئالیسم در هِنری مورِ مجسمه‌ساز نیز تأثیر نهاد. باربارا هپورت و بن نیکلسون، هر دو انتزاع‌گرا؛ جیکب اپستاین، که به‌شیوۀ ورتی‌سیسم کار می‌کرد؛ اریک گیل و فرانک دابسون، که به‌شیوۀ شکل‌نما هنرآفرینی می‌کردند. پس از جنگ جهانی دوم هنر انگلستان به‌طور فزاینده‌ای خاصیّت کثرت‌گرایانه یافت. سنّت پرتوان شکل‌نمایی به شیوه‌های مختلف ادامه پیدا کرد؛ ازجمله هنرمندان شکل‌نما عبارت‌اند از فرانسیس بیکن، که تصاویر کابوس‌وارش از پرتوان‌ترین نمودهای یأس معنوی معاصرند؛ لوسین فروید؛ فرانک اوربک؛ جان برتبی؛ کیت وون (۱۹۱۲ـ۱۹۷۶م)؛ کارِل ویت (۱۹۰۸ـ )، و گروهی از نقاشان که همگی به‌گونه‌های مختلف با هنر پاپ طبع‌آزمایی کردند، همچون ریچارد همیلتون، پیتر بلیک، دیوید هاکنی، و کیتاج. هنر انتزاعی هرگز پیروان پرشوری در انگلستان پیدا نکرد، و فقط در آثار معدودی از نقاشان تجلّی یافت؛ رایلی شخصیت سرآمد اُپ آرت بود. از هنرمندانی که در شیوۀ هنر اجرا کار می‌کنند، گیلبرت و جورج، که خود را همچون «مجسمه‌های زنده» عرضه کردند، و بروس مک‌لین (۱۹۴۴ـ ) درخور ذکرند.

---