اتحادیه اروپا

اتحادیۀ اروپا (European Union)

اتّحادیه اروپا

اتحادیه اروپا
نام فارسی	اتحادیه اروپا
نوع کاربری	گروهی سیاسی و اقتصادی
نام لاتین	European Union
اعضا	متشکل از ۲۷ کشور اروپایی (تا ۲۰۰۷)- شش عضو اصلی و اولیه این اتحادیه عبارت بودند از بلژیک، فرانسه، آلمان، ایتالیا، لوکزامبورگ و هلند
علت تاسیس / تشکیل	گسترش اتحادیه همانا گنجاندن کشورهای دیگری در دل اتحادیه
گروه مقاله	مدیریت و سازمانهای بین المللی

گروهی سیاسی و اقتصادی، متشکل از ۲۷ کشور اروپایی (تا ۲۰۰۷). شش عضو اصلی و اولیۀ این اتحادیه عبارت بودند از بلژیک، فرانسه، آلمان، ایتالیا، لوکزامبورگ و هلند؛ کشورهای دیگر بعداً به آن پیوستند ( ← جدول). جامعۀ اروپا که پیش از اتحادیۀ اروپا وجود داشت، متشکل از جامعۀ زغال‌سنگ و فولاد اروپا (که به‌موجب پیمان ۱۹۵۱ پاریس تشکیل شد)، جامعۀ اقتصادی اروپا و جامعۀ انرژی اتمی اروپا (که به موجب معاهدات رم در ۱۹۵۷ تشکیل شدند) بود. در ۱۹۹۳، درپی انعقاد پیمان ماستریخت و قبول ترتیبات بین‌دولتی برای اتخاذ سیاست خارجی و سیاست امنیتی مشترک و افزایش همکاری در زمینۀ سیاست قضایی و سیاست داخلی، اتحادیۀ اروپا جای جامعۀ اروپا را گرفت. دیگر موافقت نامه‌های مهم عبارت بودند از قانون اروپای واحد (۱۹۸۶)، پیمان آمستردام (۱۹۹۷) و پیمان نیس (۲۰۰۰). اهداف اصلی این معاهدات توسعۀ بازرگانی، از میان برداشتن رویّه‌های اقتصادی محدودکننده، تشویقِ جابه‌جایی آزاد سرمایه و نیروی کار، و ایجاد اتحادی تنگاتنگ‌تر میان مردمان اروپا بود. عمده‌ترین نهادهای مشورتی و تصمیم‌گیری اتحادیۀ اروپا عبارت‌اند از کمیسیون اروپا، شورای اتحادیۀ اروپا (و شورای اروپا)، پارلمان اروپا، دادگاه عدالت اروپا، و دیوان حسابرسان. برخی دیگر از نهادهای مهم عبارت‌اند از شورای اقتصادی و اجتماعی (شامل نمایندگان کارگران و کارفرمایان) و کمیتۀ مناطق. بانک سرمایه‌‌گذاری اروپا نیز نهاد مالی اتحادیۀ اروپا است که برای سرمایه‌‌گذاری وام‌های بلندمدت می‌دهد. از مهم‌ترین زمینه‌های سیاست‌گذاری اتحادیۀ اروپا عبارت‌اند از سیاست مشترک کشاورزی، اتحاد اقتصادی و پولی (ایجاد پول واحد اروپا یا یورو)، بازار واحد اروپا، توسعۀ دامنۀ اتحادیه، و امور امنیتی، قضایی و داخلی. جز این‌ها، اتحادیۀ اروپا با تدابیر ناظر بر حفظ محیط زیست، توسعۀ منطقه‌ای (از طریق چندین صندوق ساختاری)، پژوهش، اشتغال و امور اجتماعی، حمل‌ونقل و انرژی نیز موافقت کرده است. بودجۀ اتحادیه از محل عوارض حاصل از واردات کشاورزی از کشورهای غیرعضو، عوارض گمرکی، درآمدهای حاصل از وصول مالیات بر ارزش افزوده، و حق عضویتی که دولت‌های عضو براساس تولید ناخالص ملی خودشان می‌پردازند (نظام تأمین بودجۀ منابع خودی) تأمین می‌شود. انگلستان از ۱۹۸۴ بخشی از بودجۀ سالانۀ پرداختی خود را بازدریافت می‌کند.

گسترش اتحادیه. هدف از گسترش اتحادیه همانا گنجاندن کشورهای دیگری در دل اتحادیه است که در ارزش‌های مردم‌سالارانۀ اتحادیۀ اروپا شریک‌اند و می‌توانند تکالیف ناشی از عضویت در اتحادیه را به گردن بگیرند. گسترش اتحادیه از هدف‌های اصلی سیاست‌گذاری‌های اتحادیۀ اروپا است، و در ۱۹۹۸ روند الحاق دولت‌های متقاضی عضویت به جریان افتاد. در ۱۹۹۹ نامزدی ترکیه برای عضویت در اتحادیه به رسمیت شناخته شد. گسترش اتحادیه نیازمند ایجاد دگرگونی‌های ساختاری بود. در دسامبر ۲۰۰۰ در نشست شورای اروپا، که در نیس فرانسه برگزار شد، با تغییر دادن قواعد رأی‌گیری برای فراهم‌کردن زمینۀ پیوستن کشورهای تازه موافقت شد.

امنیت. از جنگ جهانی دوم به بعد سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) محور دفاعی اروپای غربی را تشکیل می‌داد. بعدها اتحادیۀ اروپا کوشید مسئولیت بیشتری در قبال امنیت خویش به عهده گیرد. با انعقاد پیمان ماستریخت در ۱۹۹۳، سیاست خارجی و امنیتی مشترکی بین کشورهای عضو برقرار شد که به موجب آن دولت‌های عضو باید در طیف وسیعی از موضوعات بین‌المللی، سیاست‌های مشترکی را به اتفاق آرا بپذیرند یا اقدامات مشترکی را اتخاذ کنند. پس از آن، پیمان آمستردام برای اثربخش‌تر کردن این ترتیبات تغییرات لازم را به وجود آورد. در ۱۹۹۸، دولت‌های عضو اتحادیۀ اروپا دربارۀ رفتارنامۀ مربوط به صدور تسلیحات به توافق رسیدند. در نشست دسامبر ۱۹۹۹ شورای اروپا، که در هلسینکی فنلاند برگزار شد، توافق به عمل آمد که تا ۲۰۰۳ یک نیروی واکنش سریع به ظرفیت ۶۰هزار نفر برای جلوگیری از درگیری‌ها، صلح‌بانی، و مهار بحران‌ها تشکیل شود. امنیت دسته‌جمعی همچنان به عهدۀ ناتو باقی ماند.

دادگستری و امور داخلی. پیمان ماستریخت برای همکاری دولت‌های عضو در زمینۀ مسائل قضایی و داخلی، ازجمله پناهندگی، مهاجرت، و دیگر سیاست‌های مربوط به جابه‌جایی آزاد مردم، و نیز همکاری‌های انتظامی، گمرکی و قضایی در مسائل کیفری، ترتیباتی بینِ دولتی ایجاد کرد. دربارۀ یوروپُل (ادارۀ پلیس اروپا برای مبارزه با جرایم سازمان‌یافتۀ بین‌المللی) و استرداد مجرمان اعضا بر سر مقاوله‌نامه‌هایی توافق کردند. پیمان آمستردام، با تقویت همکاری‌های دولت‌ها و جوامع اروپایی، هماهنگی‌های موجود در زمینۀ دادگستری و امور داخلی را بیش از پیش سازماندهی کرد.

کشورهای اتحادیه اروپا	تاریخ عضویت
هلند ـ ایتالیا ـ آلمان ـ فرانسه ـ بلژیک ـ سوئد ـ لوکزامبورگ ـ فنلاند ـ اتریش ـ پرتغال ـ اسپانیا ـ یونان ـ جمهوری ایرلند ـ دانمارک ـ انگلستان	1993
قبـرس ـ چک ـ استونی ـ مجارسـتان ـ لاتویا ـ لیتوانی ـ مالت ـ لهسـتان ـ اسلوواکی ـ اسلوونی	2004
بلغارستان ـ رومانی	2007

---