داورزن، شهرستان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
داورزن، شهرستان (County) Davarzan | داورزن، شهرستان (County) Davarzan | ||
[[پرونده:2042171731.jpg|بندانگشتی|نقشۀ تقسیمات شهرستان داورزن]] | |||
واقع در نواحی غربی [[خراسان رضوی، استان|استان خراسان رضوی]]، به مرکزیت اداری [[داورزن، شهر|شهر داورزن]]. این منطقه طی تاریخ از توابع ناحیۀ قدیم [[بیهق، ناحیه قدیم|بیهق]] و سبزوار و در سده‌های اخیر جزو ولایت سبزوار بوده است. در دومین دورۀ تقسیمات کشوری (سال 1316ش)، بخش داورزن در [[سبزوار، شهرستان|شهرستان سبزوار]] ایجاد شد. این بخش نهایتاً در اواسط سال 1391ش بنابر مصوبۀ هیأت دولت در تاریخ 26 اردیبهشت 1391ش، ضمن تغییراتی داخلی در بخش، پس از انتزاع از سبزوار، به شهرستان ارتقاء یافته است. شهرستان داورزن متشکل است از 2 بخش، 4 دهستان (با حدود 40 روستا با ساکنان دائمی) و 2 شهر: بخش مرکزی (مشتمل بر دهستان‌های کاه و مزینان<ref>Mazinan</ref>، به مرکزیت شهر داورزن)، و بخش باشتین (مشتمل بر دهستان‌های [[باشتین]]<ref>Bashtin</ref> و مهر، به مرکزیت شهر ریوند<ref>Rivand</ref>). روستای ریوند در سال 1400ش به شهر ارتقاء یافته است. براساس سرشماری سراسری سال 1395ش جمعیت شهرستان داورزن 21,911نفر است؛ طبق اطلاعات مرکز آمار ایران و براساس سرشماری مذکور، حدود 12درصد ساکنان شهرستان شهرنشین و حدود 88درصد روستانشینند. شهرستان داورزن در نواحی شرقی و جنوبی با [[سبزوار، شهرستان|شهرستان سبزوار]]، در غرب با شهرستان میامی (در [[سمنان، استان|استان سمنان]]) و در شمال با شهرستان‌های [[جوین، شهرستان|جوین]] و [[جغتای، شهرستان|جغتای]] محدود شده است. علاوه بر پیشینۀ بسیار کهن نقاط مختلف خراسان بزرگ و خیلی از آبادی‌های شهرستان داورزن، روستای باشتینِ این شهرستان که زادگاه [[باشتینی، عبدالرزاق|عبدالرّزاق باشتینی]]، بنیاد‌گذار سلسلۀ [[سربداران]] است، در سلسله‌مبارزات مردم این منطقه با مغول‌ها نقشی تاریخی و مهم داشته است. | واقع در نواحی غربی [[خراسان رضوی، استان|استان خراسان رضوی]]، به مرکزیت اداری [[داورزن، شهر|شهر داورزن]]. این منطقه طی تاریخ از توابع ناحیۀ قدیم [[بیهق، ناحیه قدیم|بیهق]] و سبزوار و در سده‌های اخیر جزو ولایت سبزوار بوده است. در دومین دورۀ تقسیمات کشوری (سال 1316ش)، بخش داورزن در [[سبزوار، شهرستان|شهرستان سبزوار]] ایجاد شد. این بخش نهایتاً در اواسط سال 1391ش بنابر مصوبۀ هیأت دولت در تاریخ 26 اردیبهشت 1391ش، ضمن تغییراتی داخلی در بخش، پس از انتزاع از سبزوار، به شهرستان ارتقاء یافته است. شهرستان داورزن متشکل است از 2 بخش، 4 دهستان (با حدود 40 روستا با ساکنان دائمی) و 2 شهر: بخش مرکزی (مشتمل بر دهستان‌های کاه و مزینان<ref>Mazinan</ref>، به مرکزیت شهر داورزن)، و بخش باشتین (مشتمل بر دهستان‌های [[باشتین]]<ref>Bashtin</ref> و مهر، به مرکزیت شهر ریوند<ref>Rivand</ref>). روستای ریوند در سال 1400ش به شهر ارتقاء یافته است. براساس سرشماری سراسری سال 1395ش جمعیت شهرستان داورزن 21,911نفر است؛ طبق اطلاعات مرکز آمار ایران و براساس سرشماری مذکور، حدود 12درصد ساکنان شهرستان شهرنشین و حدود 88درصد روستانشینند. شهرستان داورزن در نواحی شرقی و جنوبی با [[سبزوار، شهرستان|شهرستان سبزوار]]، در غرب با شهرستان میامی (در [[سمنان، استان|استان سمنان]]) و در شمال با شهرستان‌های [[جوین، شهرستان|جوین]] و [[جغتای، شهرستان|جغتای]] محدود شده است. علاوه بر پیشینۀ بسیار کهن نقاط مختلف خراسان بزرگ و خیلی از آبادی‌های شهرستان داورزن، روستای باشتینِ این شهرستان که زادگاه [[باشتینی، عبدالرزاق|عبدالرّزاق باشتینی]]، بنیاد‌گذار سلسلۀ [[سربداران]] است، در سلسله‌مبارزات مردم این منطقه با مغول‌ها نقشی تاریخی و مهم داشته است. | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۱۴
| داورزن، شهرستان | |
|---|---|
| کشور | پرونده:Flag of Iran.svg ایران |
| استان | خراسان رضوی |
| بخش | بخش‌‌های مرکزی و باشتین |
| جمعیت | 21,911نفر (1395ش) |
| موقعیت | نواحی غربی استان خراسان رضوی |
| نوع اقلیم | معتدل مایل به گرم و نیمه‌خشک |
| ارتفاع از سطح دریا | حدود 905متر (مرکز شهرستان) |
| تولیدات و صنایع مهم | غلات (گندم، جو و ذرت)، دانه‌های روغنی، گیاهان علوفه‌ای و دارویی، میوه‌های جالیزی، زیره، فلفل قرمز، انگور، پسته، کنجد و زعفران |
| برخی بناهای مهم | قلعه آقا باشتین؛ قلعه کهنه سویز؛ چهارطاقی خانه دیو؛ بافت روستای مزینان؛ کاروانسرای ریوند؛ مسجدجامع چشام |
| نام لاتین | Davarzan |
| شهر ها و آبادی های مهم | شهرهای داورزن و ریوند |
داورزن، شهرستان (County) Davarzan
واقع در نواحی غربی استان خراسان رضوی، به مرکزیت اداری شهر داورزن. این منطقه طی تاریخ از توابع ناحیۀ قدیم بیهق و سبزوار و در سده‌های اخیر جزو ولایت سبزوار بوده است. در دومین دورۀ تقسیمات کشوری (سال 1316ش)، بخش داورزن در شهرستان سبزوار ایجاد شد. این بخش نهایتاً در اواسط سال 1391ش بنابر مصوبۀ هیأت دولت در تاریخ 26 اردیبهشت 1391ش، ضمن تغییراتی داخلی در بخش، پس از انتزاع از سبزوار، به شهرستان ارتقاء یافته است. شهرستان داورزن متشکل است از 2 بخش، 4 دهستان (با حدود 40 روستا با ساکنان دائمی) و 2 شهر: بخش مرکزی (مشتمل بر دهستان‌های کاه و مزینان[۱]، به مرکزیت شهر داورزن)، و بخش باشتین (مشتمل بر دهستان‌های باشتین[۲] و مهر، به مرکزیت شهر ریوند[۳]). روستای ریوند در سال 1400ش به شهر ارتقاء یافته است. براساس سرشماری سراسری سال 1395ش جمعیت شهرستان داورزن 21,911نفر است؛ طبق اطلاعات مرکز آمار ایران و براساس سرشماری مذکور، حدود 12درصد ساکنان شهرستان شهرنشین و حدود 88درصد روستانشینند. شهرستان داورزن در نواحی شرقی و جنوبی با شهرستان سبزوار، در غرب با شهرستان میامی (در استان سمنان) و در شمال با شهرستان‌های جوین و جغتای محدود شده است. علاوه بر پیشینۀ بسیار کهن نقاط مختلف خراسان بزرگ و خیلی از آبادی‌های شهرستان داورزن، روستای باشتینِ این شهرستان که زادگاه عبدالرّزاق باشتینی، بنیاد‌گذار سلسلۀ سربداران است، در سلسله‌مبارزات مردم این منطقه با مغول‌ها نقشی تاریخی و مهم داشته است.
شهرستان داورزن با حدود 2,420کیلومترمربع وسعت و ارتفاع حدود 905متر از سطح دریا (در مرکز شهرستان)، در کل آب و هوای معتدل مایل به گرم دارد و از لحاظ اقلیمی جزو مناطق نیمه‌خشک است. بلندترین جای شهرستان، کوه گر (زر) با ارتفاع ۲۹۴5متر و پست‌ترین جای آن دشت مهرگان و کویر مزینان با ارتفاع ۷۹۸متر از سطح دریا است. مردم این شهرستان شیعۀ دوازده‌امامی‌اند و به زبان فارسی (گویش سبزواری) سخن می‌گویند. علاوه بر فارسی، اهالی چند روستای معدود نیز به گویش کرمانجی تکلم می‌کنند. شغل بیشتر مردم شهرستان کشاورزی و دامداری و مهم‌ترین تولیدات آنها غلات (گندم، جو و ذرت)، دانه‌های روغنی و گیاهان علوفه‌ای و دارویی، میوه‌های جالیزی، زیره، فلفل قرمز، انگور، پسته، کنجد و زعفران است. داورزن از نظر میزان سطح زیر کشت و تولید فلفل قرمز در کشور مقام اول را دارد و تولیدات فلفل این شهرستان جز تأمین نیاز کشور به خارج از ایران نیز صادر می‌شود. روستای مزینان، از توابع بخش مرکزی داورزن زادگاه علی شریعتی است.
نزدیک به 68 اثر تاریخیِ شهرستان داورزن در زمرۀ آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند. از آن جمله‌اند: قلعه آقا باشتین، مربوط به دورۀ ایلخانی؛ آب‌انبار مزینان، مربوط به دورۀ صفوی؛ قلعه کهنه سویز[۴] در روستایی به همین نام از توابع بخش مرکزی شهرستان، مربوط به اواخر دورۀ صفوی؛ چهارطاقی خانه دیو (موسوم به آتشگاه آذر برزین‌مهر) در کوه‌های روستای فشتنق[۵] در بخش باشتین، مربوط به دورۀ ساسانی؛ بافت روستای مزینان مربوط به دورۀ صفوی تا دورۀ قاجار؛ کاروانسرای ریوند مربوط به دورۀ صفوی؛ مسجدجامع چشام[۶] در روستایی به همین نام از توابع بخش باشتین، از بناهای سدۀ 8ق.