قاسم هاشمی نژاد

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
نسخهٔ تاریخ ‏۳۰ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۲۰ توسط Mohammadi3 (بحث | مشارکت‌ها)
قاسم هاشمی‌نژاد
زادروز آمل ۱۳۱۹ش
درگذشت تهران 13 فروردین 1395ش
ملیت ایرانی
شغل و تخصص اصلی نویسنده و پژوهشگر
شغل و تخصص های دیگر مترجم و روزنامه‌نگار
آثار فیل در تاریکی (رمان پلیسی)؛ سیبی و دو آینه: در مقامات و مناقب عارفان فرهمند؛ در ورق صوفیان: سه مقاله در حوزه‌ی عرفان؛ خوابِ گران (ترجمه)؛ کارنامه اردشیر بابکان (ترجمه)؛ پری‌خوانی (شعر)
گروه مقاله ادبیات فارسی
قاسم هاشمی‌نژاد
قاسم هاشمی‌نژاد

قاسم هاشمی­‌نژاد (آمل ۱۳۱۹ش- تهران 13 فروردین 1395ش)

نویسنده، پژوهشگر، مترجم و روزنامه‌­نگار ایرانی. به دلیل وابستگی‌­اش به دراویش نعمت­‌الهی و نوعی زندگی تجریدی و گوشه‌­گیرانه­، از جزئیات زندگی­ او چیز زیادی در دست نیست، جز این­‌که کیفیت ممتاز ترجمه­‌هایش نشان از اشراف او بر زبان انگلیسی و زبان پهلوی دارد. از اوائل شهریور 1347 تا 12 دی 1349 (در زمان سردبیری پرویز نقیبی) جز وقفه‌­ای 8 ماهه که در مجله‌­ی فردوسی قلم می‌­زده، با مجله‌ی آیندگان به همکاری پرداخت و در سه زمینه‌­ی گزارش، نقد کتاب و گفت­‌وگو مطالب درجه یک و تاثیرگذاری از او منتشر شد. اولین مطلبش در سوم شهریور 1347 و با عنوان "دیداری با اردشیر محصص" (گزارش) نشان از وسواسش در به کارگیری زبان و سبکی خاص داشت. او در این دوره‌­ی کوتاه بر آثار ابراهیم گلستان، هوشنگ گلشیری، سیمین دانشور، شاهرخ مسکوب، ناصر تقوایی، زکریا هاشمی، امیرحسین آریان­‌پور و چند نفر دیگر نقدهایی نوشت که به عنوان بهترین نقدهای ژورنالیستی فارسی شناخته شدند. همچنین او در این روزنامه گفت­‌وگوهای مفصلی با کسانی چون ابوالحسن نجفی، محمد حقوقی، حسینقلی مستعان، رضا فرخ­‌فال، هوشنگ گلشیری، ابراهیم گلستان و در نهایت با مجتبی مینوی انجام داده که در نوع خود بی­‌نظیرند.

اولین رمانش را که به عنوان اولین و بهترین رمان پلیسی فارسی (فیل در تاریکی- انتشارات کتاب زمان) شناخته می­‌شود در سال 1358 منتشر کرد. هاشمی‌­نژاد در این رمان با زبانی شاعرانه به ماجرایی تبه­‌کارانه پرداخته است. تصحیح و شرح­‌نویسی بر متون عرفانی از دیگر زمینه­‌های فعالیت ادبی او بوده است. کتاب سیبی و دو آینه: در مقامات و مناقب عارفان فرهمند (مرکز، 1391) در چهار بخش به شرح زندگی، آثار و عقاید عارفانی چون حسین بن منصور حلاج، بایزید بسطامی، ابراهیم ادهم، رابعه عدویه، ابوسعید ابی‌الخیر و ابوبکر بلخی پرداخته است. تصحیح و تحشیه بر سفرنامه­‌ی ناصرخسرو قبادیانی مروزی (زوار، 1369)، در ورق صوفیان: سه مقاله در حوزه‌­ی عرفان (ساحت، 1384)، قصه‌های عرفانی: تعریف، تبیین، طبقه‌بندی (پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، 1388) و حکایت‌های عرفانی: ۲۰۱ گزیده‌­ی روایی از دفتر معرفت‌پیشگان (حقیقت، 1389) دیگر آثار منتشرشده­‌ی هاشمی­‌نژاد در این زمینه است. 

او علاوه بر نوشتن، ترجمه هم می‌کرد. ترجمه­‌ی داستان جنایی و نوآر معروف ریموند چندلر، با عنوان خوابِ گران (کتاب ایران، 1382) که از ترجمه­‌های مشهور اوست، بیانگر علاقه‌ی هاشمی‌نژاد به این ژانر داستانی و سینمایی است که پیش از این در رمان فیل در تاریکی به نمایش گذاشته بود. کارنامه اردشیر بابکان (مرکز، 1369) ترجمه­‌ی طاقت­‌فرسایی بوده که هاشمی‌­نژاد برای انجامش ابتدا متن را یک‌­بار به فارسی امروز ترجمه کرده سپس در درازمدت به زبان فارسی دری برگردانده است. از دیگر ترجمه­‌های اوست: مولودی: نمایش منظوم (تی. اس. الیوت- مرکز، 1378) و کتاب ایوب (ترجمه از تورات: عهد عتیق- هرمس، 1386). هاشمی‌­نژاد در ترجمه‌ی کتاب ایوب، همانند کارنامه­‌ی اردشیر بابکان، از زبان فارسی دری کهن و همه­‌ی قابلیت­‌های ظریف زبانی آن استفاده کرده است.

از او علاوه بر فیل در تاریکی، رمان­‌های خیرالنساء: یک سرگذشت (کتاب ایران، 1372)، فیلم­‌نامه­‌های راه و بی‌راه (1371- ساخته‌ی سیامک شایقی) و عشق‌نامه‌­ی ملیک مطران (مرکز، 1377) و نیز مجموعه شعرهایی با عنوان­‌های تک‌چهره در دو قاب (ناشرمولف- 1359)، گواهی عاشقی اگر بپذیرند (کتاب ایران، 1373) و پری­‌خوانی (چاپخانه­‌ی رشدیه، 1358) باقی مانده است. از هاشمی‌­نژاد در شمار شاعران جریان موسوم به شعر دیگر نام برده‌­اند. او به دلیل ابتلا به بیماری سرطان ریه درگذشت.

 

منابع