فیلم نامه نویسی و فیلم نامه نویس های ایران

فیلم‌نامه‌نویسی و فیلم‌نامه‌نویس‌های ایران

فیلم‌نامه‌نویسی در ایران با نسخه‌برداری از فیلم‌های هندی و مصری آغاز شد، و با تقلید از فیلم‌های امریکایی و ایتالیایی ادامه یافت. اغلب فیلم‌نامه‌نویس‌ها، سال‌ها، ذوق و ابتکاری از خود نشان نمی‌دادند و به‌خواست تهیه‌کننده یا کارگردان یک فیلم خارجی را به‌دقت می‌دیدند و داستان و گفت‌وگوهای آن‌را یادداشت می‌کردند و با آمیختن صحنه‌هایی از کافه، رقص، آواز، تعقیب و گریز، درگیری، و حادثه در اختیار متقاضی قرار می‌دادند. برخی از نمایش‌نامه‌های تماشاخانه‌های تهران نیز که با اقبال عمومی مواجه می‌شدند، بلافاصله به‌همان شکل یا با تغییراتی اندک به‌تصویر درمی‌آمدند. درواقع تماشاخانه‌های تهران محل آزمایشی برای فیلم‌سازانی بود که دنبال موضوع‌های عامه‌پسند بودند. این روند در دهه‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰ش جریان داشت، تا این‌که در دهۀ ۱۳۵۰ با حضور و فعالیت تعدادی کارگردان جوان فیلم‌نامه‌نویسی شکل مطلوب‌تری به‌خود گرفت. در دهۀ ۱۳۶۰ با اجرای سیاست‌گذاری‌های جدید و طرد فیلم‌نامه‌نویس‌های قدیمی، تعدادی از جوانان به تجربه‌آموزی پرداختند و آموزشگاه‌های فیلم‌نامه‌نویسی و کلاس‌های آزاد به آموزش آن روی آوردند. در عنوان‌بندی حدود ۳هزار فیلم سینمایی نام تعدادی با سمت فیلم‌نامه‌نویس ثبت شده که مهم‌ترین پیشکسوت‌های آنان، عبارت‌اند از پرویز خطیبی، علی کسمایی و ابراهیم مرادی. دهۀ ۱۳۳۰ سیامک یاسمی، اسماعیل کوشان، مهدی رئیس‌فیروز، صمد صباحی، ساموئل خاچیکیان، معزدیوان فکری، نصرت‌الله محتشم، منوچهر کی‌مرام، محمدعلی جعفری، عطاءالله زاهد، حسین مدنی، ‌عزیزالله بهادری، نصرت‌الله وحدت، کریم فکور، اسماعیل پورسعید، موشق سروری، گرجی عبادیا و احمد شاملو. دهۀ ۱۳۴۰ امین امینی، ابراهیم باقری، رحیم روشنیان، ابراهیم زمانی آشتیانی، رضا شمشادیان، مسعود کیمیایی، علی حاتمی، ناصر تقوایی، و رضا صفایی. دهۀ ۱۳۵۰: مسعود اسداللهی، سیروس الوند، یوسف ایروانی، بهرام بیضایی، خسرو پرویزی، کمال دانش‌جم، محمد زرین‌دست، عباس کیارستمی، امیر نادری، پرویز صیاد، نصرت‌الله کریمی، حبیب‌الله کسمایی، مهدی فخیم‌زاده، فریدون گله، سعید مطلبی، داریوش مهرجویی، غلامحسین ساعدی، علیرضا داود‌نژاد، رضا میرلوحی، و احمد نجیب‌زاده. دهۀ ۱۳۶۰: مسعود کرامتی، واروژ کریم‌مسیحی، محسن مخملباف، فرید مصطفوی، ابراهیم مکی، رسول ملاقلی‌پور، خسرو ملکان، رخشان بنی‌اعتماد، کیانوش عیاری، پوران درخشنده، تهمینه میلانی، حسن هدایت، یدالله صمدی، مجتبی راعی، محمدعلی سجادی، کیومرث پوراحمد، محمدرضا اعلامی، فریدون جیرانی، سیروس تسلیمی، مهدی صباغ‌زاده، عبدالله اسفندیاری، علی ژکان، اصغر عبدالهی، و داریوش مؤدبیان. دهۀ ۱۳۷۰: محسن دامادی، علی‌اکبر قاضی‌نظام، انسیه شاه‌حسینی، ابراهیم فروزش، کامبوزیا پرتوی، ناصر شاملو، هوشنگ مرادی‌ کرمانی، پیمان قاسم‌خانی، داود میرباقری، محمدرضا هنرمند، و مهدی سجاده‌چی. دهۀ ۱۳۸۰: مینو فرشچی، فرهاد توحیدی، سعید عقیقی، و اصغر فرهادی.