امگا ۳
امگا ۳ (Omega-3)
از اسیدهای چرب ضروری. عمدتا از روغن ماهی‌های دریایی به دست می‌آید و نیاز انسان به اسیدهای چرب ضروری را تامین می‌کند. اسیدهای چرب امگا 3 به اسیدهای چرب اشباع‌نشده گفته می‌شود که در کربن انتهایی آنها یک باند مضاعف در موقعیت کربن 3 دارند. این بدان معناست که در باند سوم مانده به متیل کربن انتهایی، به کربن آخر متصل باشد. این نوع اسیدها در بدن انسان ساخته نمی‌شوند و باید از منابع غذایی تامین شوند.
از دهۀ 1930م به اهمیت این نوع اسیدهای چرب در حفظ سلامت انسان پی برده شد. امگا ۳ در بدن به پروستاگلاندین[۱]ها و ایکوزانویید[۲]ها تبدیل می‌شود. پروستاگلاندین‌ها در تنظیم فشار خون، انعقاد خون، پاسخ‌های آلرژیک، عملکرد کلیه‌ها و دستگاه گوارش و تنظیم هورمون‌های جنسی نقش دارند. مصرف امگا ۳ سبب کاهش کلسترول و تری‌گلیسیرید[۳]های خون، کاهش فشار خون، کاهش وزن، پیش‌گیری از بیماری‌های قلبی و عروقی، کاهش دردهای مفاصل، آرتریت روماتوئید و آرتروز[۴] می‌شود. از آن‌جا که امگا ۳ جذب کلسیم را افزایش می‌دهد و رسوب کلسیم را در بافت‌های استخوانی تسهیل می‌کند، سبب درمان پوکی استخوان می‌شود. امگا ۳ همچنین در درمان افسردگی، خشکی چشم، کاهش دردهای قاعدگی، جلوگیری از تصلب شرائین و کاهش بروز سرطان‌های سینه، سرطان‌های تخمدان، سرطان‌های پروستات و سرطان‌های دستگاه گوارش مؤثر است و همچنین در پیش‌گیری و درمان آلزایمر، آسم، بیش‌فعالی، میگرن و آکنه مؤثر است. مصرف امگا ۳ سبب بهبود توان ذهنی و حافظه، جلوگیری از پیری زودرس، تثبیت انسولین و قند خون، افزایش سطح هورمون رشد و افزایش رشد ماهیچه‌ها می‌شود و از این‌رو مصرف امگا ۳ به زنان باردار و شیرده توصیه می‌گردد. با مصرف امگا ۳ مقاومت بدن در مقابل انواع سرطان افزایش می‌یابد.
از عوارض کمبود اسیدهای چرب امگا ۳ می‌توان به لاغری، آسیب به بینایی، کاهش توانایی یادگیری، افزایش تری‌گلیسیرید، فشار خون و خشکی پوست اشاره کرد. این اسیدها در ماهی‌های روغنی مثل ماهی آزاد و ماهی قزل‌آلا و همچنین در کنجد، روغن دانه‌های چیا[۵]، دانۀ کتان و گردو یافت می‌شود.