فامنین، شهرستان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{الگو: جعبه اطلاعات شهر ایران|نام فارسی=|نام لاتین=Famenin|نام قدیمی=|نام دیگر=|استان=همدان|شهرستان=|بخش=مرکزی، و پیشخور|موقعیت=نواحی غربی ایران، در شرق شمالی استان همدان|جمعیت=39,353نفر (1395ش)|نوع اقلیم=معتدل و نیمه‌خشک|ارتفاع از سطح دریا=1,640متر (مرکز شهرستان)|تولیدات و صنایع مهم=انواع غلات و حبوبات (خاصه گندم)، گیاهان علوفه‌ای، انگور، گردو، بادام، پسته، چغندرقند، سیب‌زمینی، دانه‌های روغنی، ذرت دانه‌ای (مصرف خوراکی) و علوفه‌ای، صیفی‌جات و میوه‌های جالیزی|برخی بناهای مهم=پل جهان‌آباد|شهر ها و آبادی های مهم=شهر فامنین}} | |||
فامنین، شهرستان (County) Famenin | فامنین، شهرستان (County) Famenin | ||
[[پرونده:2042173269.jpg|بندانگشتی|350x350پیکسل|نقشۀ تقسیمات شهرستان براساس دهستان‌ها؛ شهر فامنین به صورت نقطۀ زرد بر روی نقشه ترسیم شده است.]] | |||
واقع در نواحی غربی [[ایران]]، در شرق شمالی [[همدان، استان|استان همدان]]، به مرکزیت اداری [[فامنین|شهر فامنین]]. در تابستان سال 1388ش، بنابر جلسۀ مورخ 3 خرداد 1388شِ هیأت دولت، ضمن تغییر و اصلاحاتی در بخش فامنین و الحاق روستاهایی از بخش مرکزی [[کبودرآهنگ، شهرستان|شهرستان کبودرآهنگ]] و بخش شراءِ [[همدان، شهرستان|شهرستان همدان]] به آن و انتزاع آن از شهرستان همدان، ایجاد شده است. فامنین طی تاریخ بخشی از مناطق تاریخی درگزین و همدان بوده. تاریخ سکونت جوامع انسانی و روستانشینی در این منطقه به دورۀ [[ماد]]<nowiki/>ها می‌رسد. این منطقه به دلیل واقع بودن بین چند شهر یا ایالت کهن (همدان، قزوین، زنجان و سلطانیه) از دیرباز دارای اهمیت بوده است. در سده‌های ابتدایی اسلامی فامنین بخشی از ناحیۀ تاریخی أعلَم (اَلَمْر) بود که گسترۀ شهرستان‌ها و مناطق کنونیِ فامنین، درگزین، دشت رزن و بخش‌هایی از خرقان و ساوه را در بر می‌گرفت. این ناحیه در دورۀ [[سلجوقیان]] و از زمان وزارت [[درگزینی، ابوالقاسم ( ـ۵۲۷ق)|ابوالقاسم درگزینی]] مورد توجه خاص قرار گرفت. در دورۀ [[ایلخانان]] به دلیل واقع بودن این منطقه در مسیر [[سلطانیه، شهر|سلطانیه]]، همچنان اهمیت آن (اگرچه نه چون دورۀ سلاجقه) پابرجا بود. پس از آن تا دورۀ معاصر، ناحیۀ اعلم مشتمل بر شماری رستاق (دهستان) می‌شد که حاکم‌نشین آن شهر/قصبۀ درگزین بوده است. به این ترتیب، دورۀ اوج آبادانی این منطقه به 100-200سال، طی حکومت [[سلجوقیان عراق]] تا اواخر دورۀ ایلخانان محدود می‌شود. در تمام این دوره‌ها فامنین از توابع منطقۀ اعلم و قصبۀ درگزین بوده است. قصبۀ فامنین در زمان [[صفویه]] دارای بازار بود. در اواخر دهۀ 1320ش [[رزم آرا، حسینعلی (۱۲۷۲ـ۱۳۶۴ش)|حسینعلی رزم‌آرا]] در جلد پنجم ''فرهنگ جغرافیایی ایران'' فامنین را قصبه‌ای از دهستان درجزین بخش رزن شهرستان همدان دانسته است. با ارتقاء بخش رزن به شهرستان در سال 1372ش، دهستان فامنین نیز به بخش ارتقاء یافت. فامنین در منابع کهن به شکل‌های فامتین و فامسین نیز آمده و دربارۀ ریشه و وجه تسمیۀ آن اطلاع درستی در دست نیست. | |||
شهرستان فامنین متشکل است از 2 بخش، 4 دهستان (با بیش از 60 روستای مسکونی) و 1 شهر: بخش مرکزی (مشتمل بر دهستان‌های خرمدشت و مفتح، به مرکزیت شهر فامنین)، و بخش پیشخور (مشتمل بر دهستان‌های پیشخور و زردشت، به مرکزیت روستای تجرک<ref>Tajarak</ref>). براساس سرشماری سراسری سال 1395ش، جمعیت این شهرستان 39,353نفر بوده که از این مقدار حدود 36درصد ساکن شهر فامنین و باقی روستانشین بوده‌اند. شهرستان فامنین در شمال با شهرستان درگزین و [[رزن، شهرستان|رزن]]، در غرب با [[کبودرآهنگ، شهرستان|شهرستان کبودرآهنگ]]، در جنوب غربی با [[همدان، شهرستان|شهرستان همدان]]، در جنوب شرقی با [[کمیجان، شهرستان|شهرستان کمیجان]] ([[مرکزی، استان|استان مرکزی]])، و در شرق با [[ساوه، شهرستان|شهرستان ساوه]] (استان مرکزی) محدود شده است. | |||
شهرستان فامنین با حدود 1,287کيلومترمربع وسعت و ارتفاع 1,640متر (در مرکز آن)، در دشت فامنین-رزن واقع شده و دارای آب‌وهوای معتدل و نیمه‌خشک است. این دشت در شمال به كوه‌های خرقان و در جنوب به كوه‌های قوزی قشلاق محدود شده است. شغل بیشتر مردم این شهرستان باغداری و کشاورزی و دامداری، و مهم‌ترین تولیدات آنها انواع غلات و حبوبات (خاصه گندم)، گیاهان علوفه‌ای، انگور، گردو، بادام، پسته، چغندرقند، سیب‌زمینی، دانه‌های روغنی، ذرت دانه‌ای (مصرف خوراکی) و علوفه‌ای، صیفی‌جات و میوه‌های جالیزی است. همچنین این شهرستان دارای ۶۰ واحد دامداری صنعتی است که در آنها مجموعاً حدود 8هزار دام سنگین و 80هزار دام سبک پرورش می‌دهند (آمار سال 1402ش). مهم‌ترین جریان سطحی فامنین رود [[قره چای، رودخانه|قره‌چای]] است که چند رود فصلی (چون قوری‌چای و کاهوچای) در سطح شهرستان به آن می‌پیوندد و به کمک ده‌ها قنات، منابع اصلی آب کشاورزی فامنین را تأمین می‌کنند. مردم فامنین به زبان [[ترکی آذربایجانی]] سخن می‌گویند و شیعۀ دوازده‌امامی‌اند. از جمله صنایع شهرستان واحدهای تولید ابزارآلات کشاورزی، قطعات خودرو، مبل، کابینت و در و پنجره‌سازی است. در میان روستانشینان فامنین قالی‌بافی و گلیم‌بافی نیز رونق دارد. | |||
تعداد کل آثار تاريخی شناسايی شده در شهرستان فامنين 92 اثر است که از آنها 36 اثر در فهرست آثار ملی ايران به ثبت رسيده است. از آن جمله‌اند: پل جهان‌آباد متعلق به دورۀ [[صفویه|صفويه]]، در دهستان خرمدشت، جنوب غربی روستای جهان‌آباد؛ امامزادۀ روستای ازناو متعلق به دورۀ سلجوقيان، در دهستان پيشخور؛ مسجد روستای خوش‌آباد، متعلق به دورۀ قاجار، در دهستان خرمدشت. | |||
---- | ---- | ||
[[رده:جغرافیای ایران]] | [[رده:جغرافیای ایران]] | ||
[[رده:همدان]] | [[رده:همدان]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۷ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۱۸
| فامنین، شهرستان | |
|---|---|
| کشور | پرونده:Flag of Iran.svg ایران |
| استان | همدان |
| بخش | مرکزی، و پیشخور |
| جمعیت | 39,353نفر (1395ش) |
| موقعیت | نواحی غربی ایران، در شرق شمالی استان همدان |
| نوع اقلیم | معتدل و نیمه‌خشک |
| ارتفاع از سطح دریا | 1,640متر (مرکز شهرستان) |
| تولیدات و صنایع مهم | انواع غلات و حبوبات (خاصه گندم)، گیاهان علوفه‌ای، انگور، گردو، بادام، پسته، چغندرقند، سیب‌زمینی، دانه‌های روغنی، ذرت دانه‌ای (مصرف خوراکی) و علوفه‌ای، صیفی‌جات و میوه‌های جالیزی |
| برخی بناهای مهم | پل جهان‌آباد |
| نام لاتین | Famenin |
| شهر ها و آبادی های مهم | شهر فامنین |
فامنین، شهرستان (County) Famenin
واقع در نواحی غربی ایران، در شرق شمالی استان همدان، به مرکزیت اداری شهر فامنین. در تابستان سال 1388ش، بنابر جلسۀ مورخ 3 خرداد 1388شِ هیأت دولت، ضمن تغییر و اصلاحاتی در بخش فامنین و الحاق روستاهایی از بخش مرکزی شهرستان کبودرآهنگ و بخش شراءِ شهرستان همدان به آن و انتزاع آن از شهرستان همدان، ایجاد شده است. فامنین طی تاریخ بخشی از مناطق تاریخی درگزین و همدان بوده. تاریخ سکونت جوامع انسانی و روستانشینی در این منطقه به دورۀ مادها می‌رسد. این منطقه به دلیل واقع بودن بین چند شهر یا ایالت کهن (همدان، قزوین، زنجان و سلطانیه) از دیرباز دارای اهمیت بوده است. در سده‌های ابتدایی اسلامی فامنین بخشی از ناحیۀ تاریخی أعلَم (اَلَمْر) بود که گسترۀ شهرستان‌ها و مناطق کنونیِ فامنین، درگزین، دشت رزن و بخش‌هایی از خرقان و ساوه را در بر می‌گرفت. این ناحیه در دورۀ سلجوقیان و از زمان وزارت ابوالقاسم درگزینی مورد توجه خاص قرار گرفت. در دورۀ ایلخانان به دلیل واقع بودن این منطقه در مسیر سلطانیه، همچنان اهمیت آن (اگرچه نه چون دورۀ سلاجقه) پابرجا بود. پس از آن تا دورۀ معاصر، ناحیۀ اعلم مشتمل بر شماری رستاق (دهستان) می‌شد که حاکم‌نشین آن شهر/قصبۀ درگزین بوده است. به این ترتیب، دورۀ اوج آبادانی این منطقه به 100-200سال، طی حکومت سلجوقیان عراق تا اواخر دورۀ ایلخانان محدود می‌شود. در تمام این دوره‌ها فامنین از توابع منطقۀ اعلم و قصبۀ درگزین بوده است. قصبۀ فامنین در زمان صفویه دارای بازار بود. در اواخر دهۀ 1320ش حسینعلی رزم‌آرا در جلد پنجم فرهنگ جغرافیایی ایران فامنین را قصبه‌ای از دهستان درجزین بخش رزن شهرستان همدان دانسته است. با ارتقاء بخش رزن به شهرستان در سال 1372ش، دهستان فامنین نیز به بخش ارتقاء یافت. فامنین در منابع کهن به شکل‌های فامتین و فامسین نیز آمده و دربارۀ ریشه و وجه تسمیۀ آن اطلاع درستی در دست نیست.
شهرستان فامنین متشکل است از 2 بخش، 4 دهستان (با بیش از 60 روستای مسکونی) و 1 شهر: بخش مرکزی (مشتمل بر دهستان‌های خرمدشت و مفتح، به مرکزیت شهر فامنین)، و بخش پیشخور (مشتمل بر دهستان‌های پیشخور و زردشت، به مرکزیت روستای تجرک[۱]). براساس سرشماری سراسری سال 1395ش، جمعیت این شهرستان 39,353نفر بوده که از این مقدار حدود 36درصد ساکن شهر فامنین و باقی روستانشین بوده‌اند. شهرستان فامنین در شمال با شهرستان درگزین و رزن، در غرب با شهرستان کبودرآهنگ، در جنوب غربی با شهرستان همدان، در جنوب شرقی با شهرستان کمیجان (استان مرکزی)، و در شرق با شهرستان ساوه (استان مرکزی) محدود شده است.
شهرستان فامنین با حدود 1,287کيلومترمربع وسعت و ارتفاع 1,640متر (در مرکز آن)، در دشت فامنین-رزن واقع شده و دارای آب‌وهوای معتدل و نیمه‌خشک است. این دشت در شمال به كوه‌های خرقان و در جنوب به كوه‌های قوزی قشلاق محدود شده است. شغل بیشتر مردم این شهرستان باغداری و کشاورزی و دامداری، و مهم‌ترین تولیدات آنها انواع غلات و حبوبات (خاصه گندم)، گیاهان علوفه‌ای، انگور، گردو، بادام، پسته، چغندرقند، سیب‌زمینی، دانه‌های روغنی، ذرت دانه‌ای (مصرف خوراکی) و علوفه‌ای، صیفی‌جات و میوه‌های جالیزی است. همچنین این شهرستان دارای ۶۰ واحد دامداری صنعتی است که در آنها مجموعاً حدود 8هزار دام سنگین و 80هزار دام سبک پرورش می‌دهند (آمار سال 1402ش). مهم‌ترین جریان سطحی فامنین رود قره‌چای است که چند رود فصلی (چون قوری‌چای و کاهوچای) در سطح شهرستان به آن می‌پیوندد و به کمک ده‌ها قنات، منابع اصلی آب کشاورزی فامنین را تأمین می‌کنند. مردم فامنین به زبان ترکی آذربایجانی سخن می‌گویند و شیعۀ دوازده‌امامی‌اند. از جمله صنایع شهرستان واحدهای تولید ابزارآلات کشاورزی، قطعات خودرو، مبل، کابینت و در و پنجره‌سازی است. در میان روستانشینان فامنین قالی‌بافی و گلیم‌بافی نیز رونق دارد.
تعداد کل آثار تاريخی شناسايی شده در شهرستان فامنين 92 اثر است که از آنها 36 اثر در فهرست آثار ملی ايران به ثبت رسيده است. از آن جمله‌اند: پل جهان‌آباد متعلق به دورۀ صفويه، در دهستان خرمدشت، جنوب غربی روستای جهان‌آباد؛ امامزادۀ روستای ازناو متعلق به دورۀ سلجوقيان، در دهستان پيشخور؛ مسجد روستای خوش‌آباد، متعلق به دورۀ قاجار، در دهستان خرمدشت.
- ↑ Tajarak