فرانسوی، هنر: تفاوت میان نسخه‌ها

</ref> با صحنه‌های نشاط‌انگیزش از طبقات مرفه، پس از وقوع [[انقلاب فرانسه]]<ref>French Revolution </ref> جای خود را به [[نیوکلاسی سیسم|نئوکلاسی‌سیسمِ]]<ref>Neo-Classicism </ref> [[داوید، ژاک ـ لوئی|ژاک ـ لوئی داوید]]<ref>Jacques-Louis David </ref> و [[انگر، ژان اوگوست دومینیک (۱۷۸۰ـ۱۸۶۷)|ژان دومینیک انگر]]<ref>Dominique Ingres</ref> سپرد. در قرن ۱۹ [[رمانتیسم (هنر و ادبیات)|رمانتیسم]]<ref> Romanticism </ref> مسلط بر فضای هنری به سبک‌های دیگری جای سپرد، که [[ریالیسم (هنر و ادبیات)|رئالیسم]]<ref>realism</ref> و [[امپرسیونیسم|امپرسیونیسمِ]]<ref> Impressionism </ref> نقاشانی همچون [[مونه، کلود (۱۸۴۰ـ۱۹۲۶)|کلود مونه]]<ref>Claude Monet </ref>، [[رنوار، پیر اوگوست (۱۸۴۱ـ۱۹۱۹)|اوگوست رنوار]]<ref>Auguste Renoir </ref>، و آثار [[سورا، ژرژ (۱۸۵۹ـ۱۸۹۱)|ژرژ سورا]]<ref>Georges Seurat </ref>، [[سزان، پل (۱۸۳۹ـ۱۹۰۶)|پل سزان]]<ref>Paul Cézanne </ref> و سرانجام هنر مدرن<ref>modern art </ref> قرن ۲۰م از آن جمله‌‌اند. [[ماتیس، هانری (۱۸۶۹ـ۱۹۵۴)|هانری ماتیس]]<ref>Henri Matisse </ref> با شیوۀ [[فوویسم]]<ref>fauvism</ref>، [[براک، ژرژ (۱۸۸۲ـ۱۹۶۳)|ژرژ براک]]<ref> Georges Braque </ref> با شیوۀ [[کوبیسم]]<ref>cubism </ref>، و [[رودن، اوگوست (۱۸۴۰ـ۱۹۱۷)|اوگوست رودَن]]<ref>Auguste Rodin </ref> در مجسمه‌سازی، از پیش‌گامان هنر مدرن فرانسه بودند. از میانۀ قرن ۱۹م تا میانۀ قرن ۲۰م، پاریس کانون هنری غرب بود. در میان کهن‌ترین بقایای پیش‌تاریخی، نقاشی‌های [[لاسکو|غار لاسکو]]<ref>Lascaux </ref> در جنوب فرانسه (۱۸۰۰۰پ‌م) درخور ذکرند. از دورۀ سلتی<ref>Celtic </ref> (قرن ۵پ‌م تا قرن اول میلادی) اشیای دست‌ساز بسیار، و از دوران اشغال خاک فرانسه به‌دست رومیان (قرن اول تا ۵م) علاوه‌بر اشیای دست‌ساز، بناهای توجه‌برانگیزی هم باقی مانده‌اند. در دوره‌های پادشاهی اوتونی<ref>Ottonian </ref> و [[کارولنژیان، سلسله|کارولنژیان]]<ref>Carolingians </ref>، قدرت و ثروت رو‌به رشد کلیسای مسیحی، شکل‌گیری فرهنگ ملّی را میّسر ساخت.

'''دورۀ رومی‌وار (از قرن ۱۰ تا قرن ۱۲م).''' هنر رومی‌وار، نخستین شیوۀ هنری شاخص فرانسوی بود. بناهای عظیم کلیساها، کلیساهای جامع، و صومعه‌ها، به رشد هنرهای فرعی نیرویی تازه بخشید؛ چراکه بناها و اجتماعات دینی به محصولاتی همچون آثار فلزی، بافته‌ها، و نسخ خطی مُذهّب نیاز داشتند. مجسمه‌سازی نیز از برجسته‌ترین دستاوردهای آن دوران بود که شکل‌های گویا و بسیار چکیده‌نمایی<ref>stylized </ref> شده را تا حدّی از تصاویر نسخ خطی برمی‌گرفت؛ از آن زمره مجسمه‌های کلیسای جامع اوتون<ref>Autun </ref> و صومعه‌های کلونی<ref>Cluny</ref>، موئاساک<ref> Moissac </ref>، و سویاک<ref>Souillac </ref> درخور ذکرند. لعاب‌کاری با اسلوب ''لعاب مینای شیاری''<ref>''champlevé'' </ref> تکامل یافت؛ این لعاب، در شهر [[لیموژ]]<ref>''Limoges'' </ref> ساخته می‌شد.

'''رنسانس''' (رنسانس<ref>Renaissance</ref>) (قرن ۱۶م). اشتیاق فرانسیس اول<ref> Francis I </ref> به ایجاد هنری متمرکز برای رقابت با ایتالیا، او را برآن داشت که نقاشان نام‌آوری (همچون [[پریماتیتچو، فرانچسکو (ح ۱۵۰۴ـ۱۵۷۰)|فرانچسکو پریماتیتچو]]<ref>Francesco Primaticcio </ref>، و [[آباته، نیکولو دل (ح ۱۵۰۹ـ۱۵۷۱)|نیکولو دل آباته]]<ref>Niccolò dell’Abbate </ref>) را از [[ایتالیا]] به فرانسه فرا خوانَد، که تکوین مکتب [[فونتن بلو|فونتن‌بلو]]<ref>Fontainebleau </ref> را در پی داشت. هنر تک‌چهره‌سازی درباری و تک‌چهره‌سازی مینیاتوری، به‌وسیلۀ کورنی دو لیون<ref>Corneille de Lyon </ref> (ح ۱۵۰۳ـ۱۵۷۴م) و دو نقاش پیش‌گام دیگر، با نام‌های ژان و فرانسوا کلوئه<ref>Jean and François Clouet </ref>، رونق یافت. به‌رغم گسترش روزافزون نفوذ ایتالیا، این نقاشان همچنان وام‌دار نقاشی هلندی بودند.

'''باروک '''(باروک<ref>baroque </ref>) (قرن ۱۷م و دوران فرمانروایی لوئی چهاردهم). سبک نقاشی پوسن، شیوۀ «رسمی» کشور شد، و از سوی آکادمی سلطنتی<ref>Royal Academy </ref> (تأسیس‌یافته در ۱۶۴۸م) اشاعه یافت. [[کولبر، ژان باپتیست (۱۶۱۹ـ۱۶۸۳)|ژان باپتیست کولبر]]<ref>Jean Baptiste Colbert </ref>، وزیر مقتدر، و [[لوبرون، شارل (۱۶۱۹ـ۱۶۹۰)|شارل لوبرون]]<ref>Charles Le Brun </ref>، نقاش دربار و مدیر آکادمی، کلیۀ تولیدات هنری کشور، از تک‌چهره‌سازی رسمی دولتی تا مبلمان و پرده‌های نقش‌بافت کارگاه گوبلن<ref>Gobelins </ref>، را تحت نظارت خود گرفتند. نقاشانی همچون [[لا تور، ژرژ دو (۱۵۹۳ـ۱۶۵۲)|ژرژ دو لاتور]]<ref>Georges de La Tour </ref> و لوئی لو نَن<ref>Louis Le Nain </ref>، دو هنرمند استثنایی بودند که شیوۀ واقع‌گرایانه‌ای را در پیش گرفتند؛ گرچه رویکرد کلاسیکِ<ref>classical </ref> نظم و تعادل را نیز رها نکردند. در بخش آغازین قرن ۱۷م مجسمه‌سازی فرانسه، بیشتر در انحصار مقبره‌سازی بود. با حمایت [[لویی چهاردهم|لوئی چهاردهم]] از هنر پرزرق و برق غیردینی، روح تازه‌ای بر کالبد مجسمه‌سازی فرانسه دمیده شد. [[ژیراردون، فرانسوا (۱۶۲۸ـ۱۷۱۵)|ژیراردون]]<ref>Girardon </ref>، که مقبرۀ کاردینال ریشِلیو<ref>Cardinal Richelieu </ref> در کلیسای وابسته به [[سوربون]]<ref>Sorbonne</ref> پاریس شاهکار اوست، به کار مجسمه‌سازی برای تزیین کاخ ورسای<ref> Versailles </ref> گماشته شد. آنتوان کوازووکس<ref>Antoine Coysevox </ref> تک‌چهره‌هایی را کنده‌کاری کرد که به‌سبب ویژگی پرنشاطشان نظرگیرند.

'''قرن ۱۹م.''' نئوکلاسی‌سیسم در عین بازگشت به گذشته، حاوی عنصری از رمانتیسم بود. اوج شکوفایی رمانتیسم را می‌توان به‌خوبی در آثار [[ژریکو، تیودور (۱۷۹۱ـ۱۸۲۴)|تئودور ژِریکو]]<ref>Théodore Géricault </ref> و [[دلاکروا، اوژن (۱۷۹۸ـ۱۸۶۳)|اوژن دُلاکروا]]<ref>Eugène Delacroix </ref> بازیافت؛ گرچه در همان زمان اَنگر همچنان نگهبان سرسخت کلاسی‌سیسم (شیوۀ تأییدشدۀ آکادمی سلطنتی در قرن ۱۹م) باقی ماند. با نقاشی‌های لطیف، شاعرانه و مه‌آلود کامی‌ کورو<ref>Camille Corot </ref>، دورۀ نوینی در منظره‌پردازی آغاز گردید. گرچه کورو مدتی در باربیزون<ref>Barbizon </ref> کار کرد، از نقاشان مکتب باربیزون شمرده نمی‌شود. نقاشان فرانسوی مکتب باربیزون<ref>Barbizon School </ref> عبارت‌اند از [[میله، ژان فرانسوا (۱۸۱۴ـ۱۸۷۵)|ژان فرانسوا میله]]<ref>Jean-François Millet </ref>، [[دوبینیی، شارل ـ فرانسوا (۱۸۱۷ـ۱۸۷۸)|دوبینیی]]<ref>Daubigny </ref> (۱۸۱۷ـ۱۸۷۸م)، و [[روسو، تیودور (۱۸۱۲ـ۱۸۶۷)|تئودور روسو]]<ref>Theodore Rousseau </ref>. در میانۀ قرن ۱۹م، رئالیسم در ضدّیت با نئوکلاسی‌سیسم و رمانتیسم شکل گرفت. [[کوربه، گوستاو (۱۸۱۹ـ۱۸۷۷)|گوستاو کوربه]]<ref>Gustave Courbet </ref> با نقاشی‌های غیرقهرمانانه‌اش از زندگی روزمره، موجی از اعتراض برانگیخت و شخصیت اصلی این جنبش هنری شد؛ هنرش تا حد زیادی با [[رادیکالیسم]]<ref>radicalism</ref> سیاسی‌اش پیوند داشت. رئالیسم بیشتر همچون یک اندیشه تا یک سبک، به‌وسیلۀ [[دومیه، اونوره (۱۸۰۸ـ۱۸۷۹)|اونوره دومیه]]<ref> Honoré Daumier </ref> و [[میله، ژان فرانسوا (۱۸۱۴ـ۱۸۷۵)|ژان فرانسوا میله]]، نقاش منظره‌پرداز، تکامل یافت. دومیه نقاش و کاریکاتوریست بود، و به‌سبب تصاویر هجوآمیزش از زندگی فرانسوی شهرت یافت. اِدوئار مانه<ref>Edouard Manet </ref> را نیز می‌توان از نقاشان رئالیست برشمرد؛ رویکرد عالی و مدرن او به درون‌مایه‌های نقاشان قرن ۱۵ تا قرن ۱۸م، بسیار مناقشه برانگیز بود؛ ازجمله اثرش با نام ''اولیمپیا''<ref>Olympia </ref> (۱۸۶۵م؛ موزۀ دورسه<ref>''Musée d’ Orsay'' </ref>، پاریس). شیوۀ رئالیسم، با تمرکز بر زندگی روزمره، برای امپرسیونیسم، مشهورترین جنبش قرن ۱۹م، بستر مناسبی را فراهم کرد. مونه با تأثیر از ادوئار مانه و پیوستن به گروه امپرسیونیست‌ها، فعالیت هنری‌اش را آغاز کرد و از شخصیت‌های مرکزی جنبش شد. ویژگی‌های آثار مونه، ازجمله تمرکز مطلق بر ظاهر اشیا و تغییر رنگ‌ها و شکل‌ها درخلال تغییرات نوری و جوّی، جوهرۀ امپرسیونیسم را هستی بخشید. دیگر نقاشان برجستۀ امپرسیونیسم عبارت بودند از رنوار، [[پیسارو، کامی (۱۸۳۰ـ۱۹۰۳)|کامی‌ پیسارو]]<ref>Camille Pissarro </ref>، و [[موریزو، برت ماری پولین (۱۸۴۱ـ۱۸۹۵)|برت موریزو]]<ref>Berthe Morisot </ref>. [[دگا، ادگار (۱۸۳۴ـ۱۹۱۷)|ادگار دگا]]<ref>Edgar Degas</ref> ادراکی از جوهرۀ ساختاری و فرمی کلاسیک را به امپرسیونیسم افزود. [[لوترک، هانری دو تولوز|هانری دو تولوز لوترک]]<ref>Henri de Toulouse-Lautrec</ref> به‌رغم آگاهی از امپرسیونیسم، شیوه‌ای کاملاً فردی را در‌پیش گرفت، که برگرفته از آگهی‌های مصور و باسمه‌های ژاپنی و آثار دگا بود. نحوۀ استفادۀ امپرسیونیست‌ها از رنگ، به نوآوری‌های نوینی انجامید؛ از آن جمله‌اند: نئوامپرسیونیسم<ref>Neo-Impressionism</ref> (یا نقطه‌چین‌کاری<ref>pointillism</ref>)، در آثار سورا و [[سینیاک، پل (۱۸۶۳ـ۱۹۳۵)|پل سینیاک]]<ref>Paul Signac </ref>، ویژگی فرمی پست‌امپرسیونیسم<ref>post-Impressionism </ref> در آثار سزان و [[گوگن، پل (۱۸۴۸ـ۱۹۰۳)|پل گوگن]]<ref>Paul Gauguin </ref>، که هر دو در تکامل هنرمدرن تأثیری ژرف داشتند. هنر ایشان خاستگاه به‌ثمررسیدن مراحل درخشانی از هنر دهۀ ۱۸۹۰م شد که با [[سمبولیسم (هنر)|سمبولیسم]]<ref>symbolism</ref> ([[رودون، اودیلون (۱۸۴۰ـ۱۹۱۶)|اودیلون رودون]]<ref>Odilon Redon </ref>، [[مورو، گوستاو (۱۸۲۶ـ۱۸۹۸)|گوستاو مورو]]<ref>Gustave Moreau </ref> و دیگران)، و آثار گروه نبی‌ها<ref>Les Nabis </ref> آغاز گردید. اوگوست رودن به ضوابط منجمدماندۀ مجسمه‌سازی قرن ۱۹م، گرما و شوری رمانتیک بخشید.

'''قرن ۲۰.''' برخی از بزرگ‌ترین نوآوران هنر قرن ۲۰ عبارت‌اند از [[براک، ژرژ (۱۸۸۲ـ۱۹۶۳)|ژرژ براک]]، که همراه با [[پیکاسو، پابلو (۱۸۸۱ـ۱۹۷۳)|پابلو پیکاسو]]<ref>Pablo Picasso </ref>، نقاش اسپانیایی، سبک کوبیسم را پروراند و اعتلا بخشید؛ و هانری ماتیس، نقاش سرآمد فوویسم که کارهایی با رنگ‌های درخشان و ماهیّتی موزون و تزیینی پدید آورد. اندیشه‌های نوین نقاشی به‌خوبی در پاریس پا گرفت، و آن شهر را مرکز بین‌المللی مکتب پاریس<ref>l’Ecole de Paris </ref> ساخت. برخی از نمایندگان هنر مدرن همچون [[پیکاسو، پابلو (۱۸۸۱ـ۱۹۷۳)|پیکاسو]]، از خارج از فرانسه به آن‌جا مهاجرت کردند. از نقاشان برجستۀ فرانسوی [[ووییار، ادویار (۱۸۶۸ـ۱۹۴۰)|ادوئار ووئیار]]<ref>Edouard Vuillard </ref>، [[بونار، پیر (۱۸۶۷ـ۱۹۴۷)|پیر بونار]]<ref>Pierre Bonnard </ref>، [[مارکه، پیر آلبر (۱۸۷۵ـ۱۹۴۷)|پیِر آلبر مارکه]]<ref>Pierre Albert Marquet </ref>، [[دلونه، روبر (۱۸۸۵ـ۱۹۴۱)|روبر دلونه]]<ref>Robert Delaunay </ref>، [[لژه، فرنان (۱۸۸۱ـ۱۹۵۵)|فرنان لژه]]<ref>Fernand Léger </ref>، ژرژ روئو<ref>Georges Rouault </ref>، و [[دوفی، رایول (۱۸۷۷ـ۱۹۵۳)|رائول دوفی]]<ref>Raoul Dufy </ref> درخور ذکرند. [[مایول، آریستید (۱۸۶۱ـ۱۹۴۴)|آریستید مایول]]<ref>Aristide Maillol </ref>، فرم‌های مجسمه‌های سنّتی فرانسه را احیا کرد. پس از [[جنگ جهانی دوم]]<ref>World War II </ref>، پاریس، مرکزیّت دنیای هنر را به امریکا سپرد، و بیشترین تأثیر را در هنر معاصر دنیا گذاشت. [[کلاین، ایوز (۱۹۲۸ـ۱۹۶۲)|ایوز کلاین]]<ref>Yves Klein </ref> و [[دوبوفه، ژان فیلیپ آرتور (۱۹۰۱ـ۱۹۸۵)|ژان دوبوفه]]<ref>Jean Dubuffet</ref> از نقاشان سرآمد فرانسوی در دوران پس از جنگ جهانی‌اند.